'Verrassingen van de binnenkant'

Het meest illustratief is het als je zelf een probleemsituatie hebt gezien op een varkensbedrijf en daarbij samen met de varkenshouder de juiste dieren hebt uitgezocht voor onderzoek. Dan kan direct het verband worden gelegd tussen de situatie in de stal en de uitkomst van het onderzoek. Het liefst nog met beeld erbij door het zelf te zien of via een foto.

Soms staan we in de sectiezaal voor verrassingen. Wat vaak voorkomt, is dat wij enorm schrikken van de ernst van letsels die we zien aan de longen, terwijl het dier ogenschijnlijk nog redelijk fit rondliep in de stal. Varkens zijn vluchtdieren en ze verbergen het enorm als ze ergens last van hebben. Ze willen het niet graag laten zien, zeker niet aan mensen in de stal.

Onlangs had ik een geval waarbij er wel hoest was opgemerkt in de stal, maar het toch moeilijk was om hoestende dieren uit te zoeken voor onderzoek. Je hoort een hoestje en dan moet je nog maar eens uitvinden welk dier het was. Dat is dan niet altijd zo duidelijk, want de dieren rennen meestal nog steeds flink rond in het hok.

In dit geval werden er nog redelijk normaal rondlopende biggen geëuthanaseerd voor sectie. Maar toen ik ze openmaakte, schrok ik enorm van de ernstige longontsteking met verkleving aan de borstholte, in dit geval door APP. Het is vaak niet te geloven dat zo'n varken nog ogenschijnlijk normaal rondloopt. Je zou denken dat als je als mens dergelijke letsels had, je dan toch echt compleet gevloerd zou zijn.

Soms kun je de ziekteveroorzaker al aardig inschatten aan het beeld dat je ziet bij de sectie. Maar dat is lang niet altijd het geval, omdat het lichaam werkt met bepaalde reactiepatronen die er vergelijkbaar kunnen uitzien bij verschillende ziekteverwekkers. Dan hebben we echt ons laboratorium nodig.

Onlangs hadden we enkele gevallen waar griep speelde op het bedrijf. Aan de longen te zien, dachten wij als dierenartsen: dat is typisch griep; een plaatje uit het boekje. Maar toen de uitslag van het lab kwam, waren wij verbaasd om flink veel mycoplasma aan te treffen.

Ook onlangs kwamen er biggen voor onderzoek wegens streptokokken. Dat bleken ze inderdaad te hebben, maar we hadden bij het onderzoek ook iets ontdekt wat hier waarschijnlijk aan bijdroeg: de tandholtes stonden volledig open door de manier van tanden behandelen tegen bijtwonden aan de uier. Dit is een groot gevaar voor het binnenkomen van infecties.

Hoeveel ervaring je ook hebt in de stal en zelfs als ervaren sectiedierenarts, je moet onderzoek doen om een juiste diagnose te stellen. Ga dus niet gokken. Ga het gewoon onderzoeken en niet alleen met je ogen en je handen. Schakel ook het laboratorium in. Je moet daarbij een open mind houden voor de uitkomst van het onderzoek. Het blijft altijd spannend wat eruit komt, voor zowel de dierenarts als de varkenshouder en ook de laborant.

We voelen ons dan echte speurneuzen. De meeste voldoening halen we eruit als je op basis van het onderzoek een plan van aanpak kunt maken die effectief is, zodat de dieren weer gezond worden en de varkenshouder en de dierenarts weer blij zijn.

Karien Koenders
Dierenarts en adviseur gezondheidsprogramma's en veterinair manager van laboratorium Merefelt