Zogende big moet leren verteren

De eetcapaciteit van biggen is over de afgelopen jaren flink toegenomen. In het kraamhok nemen biggen dan ook best grote hoeveelheden voer op. 'Mooi, dat hebben we dan goed voor elkaar', zou je kunnen denken. Maar zo eenvoudig blijkt het niet te zijn, stellen nutritionist Albert Timmerman en onderzoeker Nena Stevens van De Heus.

'Goed eten is absoluut belangrijk. En als de biggen in het kraamhok een opname van 300 tot 400 gram nog niet halen, dan moet je daar ook eerst alle aandacht op richten. Daarmee zorg je namelijk voor minder uitval, extra groei, een voerconversie van bijna één-op-één en het maakt dat de biggen na het spenen gemakkelijker dooreten', licht Timmerman toe.

Maar er zijn volgens Timmerman en Stevens veel bedrijven waar de biggen van de huidige moderne genetica in het kraamhok met gemak 600 of zelfs meer dan 700 gram voer opnemen. En dan moet je volgens hen ook kijken naar de samenstelling van het voer dat de biggen opnemen.

Waar moeten varkenshouders dan op letten?

Timmerman: 'De biggen moeten ook leren om voer te verteren en fermenteren. Dit om het verteringsstelsel te trainen. Je wil dat de maag al een lage zuurgraad krijgt, de verteringsenzymen in de maag en dunne darm hun werk goed doen en dat de micro-organismen in de dikke darm al aan het werk gaan.'

Welk effect heeft dat?

Timmerman: 'Een zure maag doodt de ziektekiemen die een big onvermijdelijk binnenkrijgt beter. De verteringsenzymen zijn uiteraard van belang om de plantaardige koolhydraten, vetten en eiwitten goed te kunnen verteren. En een kortere verblijftijd geeft eiwitfermentatie in de dikke darm minder kans. Daarbij zorgen de vezels voor het stimuleren van goede micro-organismen in de dikke darm, die krijgt een stabiel microbioom. Deze goede micro-organismen maken vluchtige vetzuren, zoals boterzuur, die schadelijke micro-organismen remmen. Dat verbetert de darmgezondheid.'

En wat moet er na het spenen gebeuren?

Stevens: 'Dan moet je ervoor zorgen dat alle biggen goed eten. Dat wil zeggen de trage eters moet je stimuleren om meer te eten en de snelle eters moet je juist wat afremmen. En is het heel belangrijk dat varkenshouders voorkomen dat biggen 24 uur lang niets eten. We hebben daartoe een onderzoek opgezet, in samenwerking met Jeroen Degroote van Universiteit Gent. Biggen vanuit ons Swine Nutrition Center De Elsenpas in Beuningen zijn naar Gent gebracht, waar de individuele voeropname en het gewicht per big werd bijgehouden.'

Wat is uit het onderzoek gebleken?

Stevens: 'Dat het lang duurt voordat alle biggen hun eerste voer opnemen en dat je met de samenstelling van het voer ervoor kunt zorgen dat biggen sneller beginnen met eten. In het onderzoek had 20 uur na het opleggen in het hok nog maar 85 procent van de biggen een voerportie van in ieder geval 5 gram gegeten. Dat komt in dit onderzoek natuurlijk ook vanwege het transport, en het feit dat de biggen aan een andere omgeving moesten wennen.

Op de meeste zeugenbedrijven is transport met een vrachtwagen doorgaans niet nodig en de meeste zeugenhouders voeren bij in herkenbare bakjes, zodat de biggen snel gaan eten. Uit ons onderzoek blijkt dat je die snelheid tot de eerste voeropname na het spenen kunt verbeteren met een aangepaste voersamenstelling.'

Welk effect heeft een goede start?

Stevens: 'Het heeft een groot effect. Per individuele big weten we wat dagelijks werd gegeten en op welke dagen de big eventueel last had van diarree. We zien dat biggen die in het begin goed eten, ook tijdens de biggenopfok goed blijven eten en groeien. Maar ze moeten niet te snel te veel gaan eten. Dat kan na enige tijd juist een diarreeprobleem geven. Op dat moment valt ook de voeropname en groei terug.'

'Te langzaam starten en een te lage voeropname is ook niet goed: die biggen hebben vaak langdurig last van dunne mest en blijven achter in groei. We kunnen met de nieuwe kennis het voer zodanig afstemmen met zuren, vezels en dergelijke dat we te snelle eters remmen en de langzame eters juist stimuleren.'

Hoe voer je de biggen nu het beste?

Timmerman: 'Je begint in het kraamhok met smakelijk hoogwaardig voer om de biggen te leren eten. Als ze goed eten, schakel je het liefste uiterlijk een week voor het spenen om naar smakelijk voer met meer vezels en plantaardige producten. Zorg dat er in de periode van het kraamhok tot het verplaatsen voer in de bakjes aanwezig is. Anders krijgen de biggen te lang geen voer. Na het spenen ga je door met hetzelfde biggenvoer en stimuleer je een snelle voeropname.'

Stevens: 'Als alles goed verloopt, kun je (afhankelijk van de voeropname) een week na het spenen overschakelen op het volgende biggenvoer. Natuurlijk heeft ieder varkensbedrijf zijn eigen unieke kenmerken en uitdagingen. Als De Heus kunnen we met ons brede assortiment en de juiste schakelmomenten tussen de voeders perfect inspelen op iedere situatie.'