Regelgeving dierwaardige veehouderij in 2040 blijft onduidelijk

In 2021 diende Leonie Vestering van de Partij voor de Dieren een amendement in dat voorschrijft dat dieren zich niet moeten aanpassen aan het huisvestingssysteem, maar andersom. De Tweede Kamer nam dat amendement aan.

Later werd het amendement voor de veehouderij beoordeeld als onrealistisch en onuitvoerbaar. Om te voorkomen dat het in werking zou treden, ging de Tweede Kamer in maart vorig jaar akkoord met een wijziging van de Wet dieren. De Eerste Kamer was het daarmee eens.

Wettelijke kaders

Voorwaarde is dat voor 1 juli 2025 een wettelijk raamwerk is ingevuld voor hoe de veehouderij in 2040 moet zijn verduurzaamd. De wettelijke kaders worden per sector vastgelegd in algemene maatregelen van bestuur (AMvB's).

Die AMvB's komen minimaal vier weken ter inzage te liggen. Eerst zou dat in december gebeuren, vervolgens in maart en nu wordt het april. Als de internetconsultatie is gesloten – op zijn vroegst begin mei – moeten de kanttekeningen die burgers en boeren erbij hebben geplaatst worden verwerkt. Pas daarna kunnen de maatregelen worden voorgelegd aan de Eerste en Tweede Kamer.

Op de vraag hoe reëel het is dat de deadline van 1 juli wordt gehaald, antwoordt een woordvoerder van het ministerie van LVVN dat die datum voor het ministerie bindend is. Zij kan niets zeggen over de snelheid waarmee de Eerste en Tweede Kamer en de Raad van State de wijziging vervolgens afhandelen.

Voormalig landbouwminister Piet Adema informeerde in maart 2024 de Tweede Kamer met een eerste aanzet voor regelgeving voor een dierwaardige veehouderij. Aan de maatregelen die hij daarin noemde, hangt als vroegste datum 2026. Vanwege de procedures die nog moeten worden doorlopen, lijkt 2027 meer voor de hand te liggen. Het gaat om 'laaghangend fruit' dat van veehouders geen extra investering vraagt.

Inhoud onbekend

De sectoren kennen de inhoud van de AMvB's niet. 'We weten niet waarmee het ministerie naar buiten komt', zegt voorzitter Linda Verriet van de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV). 'Dat is het spoor vanuit de wetgeving en dat ligt bij het ministerie', reageert Dirk Bruins, portefeuillehouder gezonde dieren bij LTO Nederland.

Voor het Convenant dierwaardige veehouderij moeten afspraken worden gemaakt met de overheid. Daar ligt de focus van POV, LTO/NOP Pluimveehouderij, NAJK en de LTO-vakgroepen Melkvee- en Kalverhouderij op.

Het convenant is destijds opgesteld als 'oplossing' voor het amendement van Vestering naar aanleiding van het regeerakkoord van Rutte IV. Het niet weten wat de inhoud wordt van de AMvB's, maakt overeenstemming bereiken tussen alle partijen waaronder de Dierenbescherming en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) moeizaam en taai. Bruins: 'Wij proberen in het convenant de verbinding te maken met de AMvB's. Pas als de internetconsultatie open is, kunnen wij daar inhoudelijk op reageren.'

Onafhankelijke autoriteit

Voor een werkbare toekomst noemt de georganiseerde landbouw vijf randvoorwaarden cruciaal. Een van die randvoorwaarden heeft te maken met de vergunningverlening. Die moet sneller en eenvoudiger. De andere voorwaarden gaan over de mogelijkheid om een investering uit de markt terug te verdienen, de financiering van de overgang naar diergerichte systemen en een gelijk speelveld in Europa. De belangrijkste randvoorwaarde is een onafhankelijke autoriteit inrichten zoals als de Autoriteit Diergeneesmiddelen.

Zo'n autoriteit moet toezien op de voortgang in de sector, maar ook op de markt en de overheid. Wil de sector wel investeren in een diervriendelijker houderijsysteem, maar wil de markt er niet voor betalen of blijft de overheid achter in de vergunningverlening, dan kunnen veehouders niet aan het onmogelijke worden gehouden en moet er ruimte zijn om een investering uit te stellen.

'We hebben er allemaal baat bij dat er snel duidelijkheid komt over de AMvB's. Dat doet ook recht aan alle inspanningen van afgelopen jaren', reageert Verriet. Inzet van de POV is om met minister Femke Wiersma van LVVN tot afspraken te komen. 'Dan kunnen we verder.' De POV-voorzitter is zich ervan bewust dat dit van de minister impopulaire maatregelen vergt. 'Het is de erfenis van vorige kabinetten. Maar zolang daarover geen knopen worden doorgehakt, komt er ook geen ruimte voor nieuw beleid.'