Rinus Veldhorst: 'Met vezels nutriënten doelgericht benutten'

Bij het gezond houden van de maag en de dunne en dikke darm bij vleesvarkens spelen vezels een belangrijke rol. Vooruitstrevende voertechnologie is volgens Rinus Veldhorst, productmanager bij De Heus, noodzakelijk om telkens weer stapjes vooruit te kunnen zetten, zelfs bij aangescherpte voerwetgeving.

Waar doelt u precies op?

'De darmgezondheid, zeker bij jonge dieren, is beter te beheersen met hogere gehalten aan de sporenelementen koper en zink in het voer. Een jaar geleden, in augustus 2019, zijn de maximale gehalten aan koper in voer voor bepaalde leeftijden van de varkens in de EU verlaagd. Het therapeutisch toepassen van zinkoxide in speenvoeders is in Nederland al aan banden gelegd en dat gaat in 2022 Europees breed gelden. Maar ook andere vangnetten uit het verleden om de gezondheid te beschermen zijn er minder.'

Wat betekent dat voor producenten van diervoeders?

'Dat je elk facet dat je kunt verbeteren bij het samenstellen en bereiden van voeders moet zien te benutten. Zo ervaart menig varkenshouder dagelijks de voordelen van het schonen van granen in zijn stallen. Onderzoek naar het effect van vezels op de maag-darmgezondheid en het kunnen verbeteren van de dierprestaties heeft de matrix-walstechnologie opgeleverd. Die technologie passen wij nu toe bij het bewerken van een selecte keuze van grondstoffen die de juiste vezelfractie leveren. Extra vezels bieden gezondheidsvoordelen voor zowel zeugen als vleesvarkens. Daarom hebben wij onze varkensvoerfabrieken in Nijkerk en Veghel met die techniek uitgerust.'

Extra vezels en efficiëntere nutriëntenopname klinkt tegenstrijdig.

'Toch is dat niet altijd het geval, vooral in periodes met (darm)stress. Dit kan optreden bijvoorbeeld na het opleggen van vleesbiggen en rond het selecteren en nuchter zetten van de vleesvarkens voor de slachterij. Als varkens dan voldoende en de juiste vezelfracties via het voer binnenkrijgen, kan dat negatieve effecten op de darmgezondheid voorkomen.'

Heeft u een praktijkvoorbeeld?

'Sommige vleesvarkensbedrijven hebben in de eindfase meer last van uitval als gevolg van oplopers. Door gasvorming in het maag-darmkanaal kan een darmdraaiing optreden. Dit is het gevolg van onregelmatig voeren van de darmen. Oftewel: een wisselende voeropname. Het verstrekken van extra vezels geeft darmrust en levert flinke verbeteringen op. Hetzelfde geldt voor bedrijven die te kampen hebben met darmaandoeningen zoals acute PIA, salmonella of clostridium. Vleesvarkenshouders ervaren dat vezels hun meer grip geeft: ze hebben de darmgezondheid bij hun varkens beter onder controle.'

Worden alle vleesvarkensvoeders verrijkt met extra vezels?

'Nee, alleen voor het samenstellen van de startvoeders passen we standaard de matrix-walstechnologie toe. Dat doen we omdat in de startfase elke opgelegde big stress ervaart. Al dan niet na transport komen ze in een vreemde omgeving terecht en krijgen ze een ander voer en/of een ander voersysteem. In onze visie passen darmrustgevende vezels in startvoeders universeel op ieder vleesvarkensbedrijf. Nieuwe koppels moeten meteen goed aan de gang gaan. Het starttraject tot 40, 45 kilo is het fundament onder de uiteindelijke prestaties. Vanaf zes weken na opleg is compenseren van een mindere startfase niet meer mogelijk.'

Voor tussen- en eindvoeders is die walstechnologie niet nodig?

'In ieder geval niet standaard. Als de darmgezondheid van de vleesvarkens op een bedrijf in orde is, is het ook niet altijd noodzakelijk. De speciale vezeltoevoeging is een keuzeoptie voor vleesvarkenshouders. Bij darmproblemen is het verstrekken van extra vezels een hulpmiddel om het spijsverteringskanaal weer in optimale conditie te krijgen en te laten presteren.'

Kunnen brijvoerbedrijven ook profiteren van extra vezelfracties?

'Jazeker. In veel van de gebruikte natte bijproducten zitten amper vezels. Vooral voor zeugenbrijrantsoenen heeft dat een negatieve impact. Daarom zijn de meeste zeugenbrijklanten al in 2019 overgezet op aanvullende voeders met matrix-walstechnologie. Daarmee kunnen ze de ontbrekende vezels compenseren in het rantsoen. Uiteraard is het maatwerk per bedrijf.'

Lopen vezelrijke grondstoffen allemaal via de walsen?

'Om een efficiënte nutriëntenopname bij vleesvarkens te krijgen, moeten we daar juist flexibel in zijn. Een evenwicht creëren tussen grove en fijne vezels met geselecteerde grondstoffen. Zo zorgen we voor een goede maaggezondheid en een optimale productie en inwerking van verteringsenzymen. Als bijvoorbeeld 30 procent van het startvoer bestaat uit gerst, dan kunnen we ervoor kiezen om 20 procent fijn te malen met hamermolens en 10 procent grof te houden door ze te walsen. Op die manier kunnen we gericht sturen op de gewenste passagesnelheid. Dat levert een continu aanbod van voedingsstoffen in de darmen op, nutriënten die efficiënt worden verteerd. Vitale vleesvarkens met een optimale maag-darmgezondheid zetten een scherpe voerconversie neer en produceren smeuïge mest.'

Vormen de extra kosten een belemmering?

'Er staan ook besparingen tegenover zoals een beperking van (dure) zuren en een efficiëntere vleesaanzet. Het inzetten van vezelfracties is een interessante voeroplossing. De beste ambassadeurs voor de toepassing van voeders met matrix-walstechnologie zijn tevreden klanten. Een aantal vroeg zelfs waarom we niet veel eerder met deze oplossing op de proppen zijn gekomen.'