Martijn Steenaert: 'PRRS monitoren met zuiverste monsters'

De focus op PRRS heeft volgens Martijn Steenaert van Boehringer Ingelheim in de afgelopen vijf jaar zeker tot meer bewustwording geleid. 'Zo is het nationale PRRS-plan in gang gezet, bewijst Hongarije dat het mogelijk is om virusvrij te worden en heeft Denemarken versnelling gebracht in de aanpak van PRRS.'

'De uitbraken van de agressieve variant Rosalia hebben enorme productieve en economische gevolgen voor de Spaanse varkenshouderij. Al deze aandacht heeft ervoor gezorgd dat het virus op het netvlies van varkenshouders is gebrand. Helaas blijven gerichte acties en een structurele aanpak op bedrijven vaak uit', vervolgt de varkensdierenarts.

Bewustzijn is toch de basis?

'Ja, maar dit heeft nog niet geleid tot de wens om sectorbreed echt vaart te maken. Individuele bedrijven, zoals deelnemers aan de voorlopersgroepen PRRS, zetten wel stappen. Varkenshouders investeren in vaccins, maar beseffen zich te weinig dat ze het PRRS-virus daarmee niet van hun bedrijf krijgen. Het is geen bronaanpak: vaccineren alleen is dus geen duurzame oplossing.'

Welke stap is volgens u nodig?

'Bewustzijn kweken via monitoring; de PRRS-situatie op zeugenbedrijven blijven volgen en als er een uitbraak optreedt resoluut ingrijpen. Voor mij betekent dit dat alle zeugen, gelten en beren voor de voet weggevaccineerd moeten worden, bijvoorbeeld met ons vaccin ReproCyc PRRS EU. Die moet na vier weken herhaald worden.

'Op deze manier bouw je in korte tijd zoveel mogelijk immuniteit op. Bij deze aanpak duurt de pijn ongeveer de helft korter dan wanneer je een uitbraak laat uitdoven. Omdat we een aantal zeugenbedrijven structureel monitoren, kunnen we deze uitspraak doen. Ook kennis en ervaringen uit het buitenland bevestigen dit.'

Hoe is PRRS het beste te monitoren?

'Daarvoor moet heel zuivere bemonstering plaatsvinden. Er zijn monsters nodig waarmee je de PRRS-situatie op de voet kunt volgen. Het meest ideaal is om van elke werpgroep materialen van pasgeboren biggen te verzamelen en te laten onderzoeken op de aanwezigheid van PRRS. Wordt het bij deze zeer jonge dieren aangetoond, dan weet je zeker dat het veldvirus actief is op het bedrijf en onder de zeugen circuleert.'

Welke bemonsteropties zijn er?

'Het afknippen van de tongen van dode biggen – doodgeboren of kort na de geboorte gestorven – is de meest diervriendelijk methode. Er zijn minimaal veertig tongpunten nodig om voldoende weefselvloeistof te hebben voor een PCR-test. Als beerbiggen op een bedrijf gecastreerd worden, is het verzamelen van de ballen in een schone, vloeistofdichte plasticzak ook een goede optie. Een derde optie is het verzamelen van afgeknipte navels van biggen kort na de geboorte. Dit is tijdrovender en omslachtiger en wordt in de praktijk minder gedaan.'

Wat ervaren monitorende bedrijven?

'In het afknippen van de tongen van uitgevallen biggen is met de juiste materialen snel handigheid te krijgen. Verder is monitoren maatwerk per zeugenbedrijf. Bedrijven die kort op de bal willen spelen, sturen van elke weekgroep meteen monsters in. Dat is vooral het geval als de PRRS-situatie onrustig is en er meer vroeggeboortes zijn. De meesten vriezen monsters in en sturen het verzamelde materiaal van meerdere groepen tegelijk in.'

Zijn er kosten voor boeren?

'We willen zeugenhouders graag de meerwaarde van PRRS-monitoring laten zien en stimuleren dat via de actie 'Working on PRRS Ctrl'. Deelnemers aan dit programma krijgen een starterskit met onder meer een tangetje en een schaar om secuur monsters te verzamelen en bewaren.'

'Daarnaast nemen we de kosten voor het uitvoeren van de PCR-onderzoeken voor onze rekening bij de varkenshouders die ons PRRS-vaccin inzetten. Per stuk kost zo'n test 25 tot 30 euro. Als iemand wekelijks een monster laat onderzoeken en de PRRS-situatie een jaar lang wil volgen, spaart hij minimaal 1.300 euro uit. Een varkenshouder die inzicht krijgt in deze situatie en de resultaten in de stal ziet, gaat daarbij vaak ook anders denken en handelen.'

Hoezo anders handelen?

'Als een varkenshouder aan de PCR-uitslagen ziet dat in een bepaalde periode PRRS circuleert en er minder biggen worden gespeend, worden de economische gevolgen zichtbaar. Minder biggen verkopen is daar een voorbeeld van, maar ook in de biggenopfok zal het minder soepel lopen. De wens om continu een PRRS-vrije uitstroom van biggen te krijgen, zal groeien. Daarvoor is gerichte actie nodig. Wij willen de varkenshouder en diens dierenarts daarin ondersteunen.'

'Gaat het om een gesloten bedrijf, dan ervaart de ondernemer de effecten ook in de vleesvarkensfase. Per afgeleverd vleesvarken dat een PRRS-besmetting heeft doorgemaakt, zijn de faalkosten gemiddeld 8 euro. Maar de variatie van dit schadebedrag is enorm. Een infectie komt bijna nooit alleen doordat aanwezige luchtwegkiemen hun kans grijpen in een periode met een verminderde afweer. Voor vleesvarkenshouders valt ook nog veel te winnen, vooral wanneer PRRS op zeugenbedrijven onder controle kan worden gehouden.'